شهید مطهری فطرت را مادر همه معارف اسلامی میدانند. از این رو فطرت به عنوان محور اصلی مباحث شهید مطهری در موضوعات مختلف فکری میباشد. اما مهمترین بخش تاثیرگذار در مقوله فطرت در منظومه فکری شهید مطهری ...
بیشتر
شهید مطهری فطرت را مادر همه معارف اسلامی میدانند. از این رو فطرت به عنوان محور اصلی مباحث شهید مطهری در موضوعات مختلف فکری میباشد. اما مهمترین بخش تاثیرگذار در مقوله فطرت در منظومه فکری شهید مطهری مربوط به حوزه شناخت و فلسفه دین است. این مقاله با روشی تحلیلی-توصیفی درصدد پاسخ به این سوال کلیدی است که بر اساس نظریه فطرت، چگونه میتوان دیدگاه شهید مطهری را در حوزه شناخت و فلسفه دین تبیین کرد. برای روشن شدن مطلب رویکرد استاد به صورت تطبیقی با برخی فلاسفه غربی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که شهید مطهری در حوزه شناخت به تصدیقاتی قائل هستند که در زمره فطریات قرار میگیرند. همچنین بررسی آرای استاد مطهری در حوزه فلسفه دین روشن میکند که استاد بر خلاف اکثر مباحث سنتی فلسفه دین که رویکردی درون دینی دارند به اصل مقوله دین و نحوه توجه و پذیرش آن میپردازند. لذا با استدلالی متفاوت از فیلسوفان تحلیلی و یا فلاسفه متاثر از وینگتنشتاین به مبانی پذیرش دین پرداخته و مبنای اصلی را در انسان شناسی جستجو میکنند. در واقع تمرکز اصلی بر سرشت انسانی است که کمال طلبی و گرایش به پرستش در ذات اوست.
انسان به عنوان موجودی که از وجود اشتدادی [Z1] برخوردار است و میتواند در ابعاد گوناگون هستی خود و در برخورداری از خصوصیات متنوع، شدت و ضعف و کمال و نقص داشته باشد، همواره در حال حرکت وجودی است و میتواند ...
بیشتر
انسان به عنوان موجودی که از وجود اشتدادی [Z1] برخوردار است و میتواند در ابعاد گوناگون هستی خود و در برخورداری از خصوصیات متنوع، شدت و ضعف و کمال و نقص داشته باشد، همواره در حال حرکت وجودی است و میتواند قوای خود را برای کمال و فعلیت آنها به کار گیرد یا خود را از کمال ممکن محروم سازد. قوای گوناگون موجود در نفس انسانی و تزاحم خواهشهای متناسب با هر یک از آنها و امتداد این کشاکش در حیات اجتماعی، انسان را مجبور به انتخاب میان کمال قوای متفاوت خود میکند. همین لزوم انتخاب و اختلافهای ناشی از آن، مکاتب گوناگون را به لحاظ تعیین الگوی تکامل و پیشرفت انسان و جوامع بشری از یکدیگر متمایز میکند. آرای شهید مطهری در این زمینه به عنوان عالِم دینی و فیلسوف مسلمان، امکان نزدیکی به دستیابی به الگوی جامع اسلامی- ایرانی پیشرفت را فراهم میکند. واقعانگاری شهید مطهری در مواجهه با روح و بعد مجرد انسان، در همه آراء از جمله نظریه تکامل او توجه به اقتضائات و آثار این بعد مجرد را ممکن و ضروری میکند. در نظام اندیشه شهید مطهری، فطرت انسان به عنوان نوع خاص آفرینش و وجه تمایزبخش روح او، به عنوان مؤلفه و متغیری تعیینکننده در بحث تکامل خود را نشان میدهد. اقتضائات وجودی انسان در حوزه جسمانیهالحدوث[Z2] و روحانیهالبقابودن[Z3] نفس او موجب میشود که کمال انسان و جامعه نیز از همین دیدگاه و در مسیر استقلال هر چه بیشتر روح انسان از ماده تحلیل شود.
[Z1]اشتداد یعنی سختی، استوار شدن، زورمندی
آیا منظور نویسنده این است؟
[Z2]همینطور
[Z3]لطفا عبارت ساده تر جایگزین شود و عبارتی که فارسی باشد