چکیده
امنیت هستیشناختی، منازعات و مناقشات پایدار در روابط بینالملل را تحلیل[Z1] میکند. منازعات و مناقشاتی که ممکن است منافع فیزیکی و رئالیستی کشورها را به خطر بیاندازد. اما امنیت هویتی آنها ...
بیشتر
چکیده
امنیت هستیشناختی، منازعات و مناقشات پایدار در روابط بینالملل را تحلیل[Z1] میکند. منازعات و مناقشاتی که ممکن است منافع فیزیکی و رئالیستی کشورها را به خطر بیاندازد. اما امنیت هویتی آنها را از طریق حفظ شرافت فردی و ملی، نگاه غرورآمیز به مسائل داخلی و بینالمللی و پرهیز از شرم تضمین کند. در این راستا یکی از محورهای چالشبرانگیز در روابط میان ایران و غرب به طور کلی و ایران و آمریکا به طور خاص، پدیرش یا رد الگوها و مدلهای اقتصادی غربی بوده است. این مسأله پس از انقلاب اسلامی با توجه به حاکمیت مبانی دینی و هویتی بر اقتصاد، سیاست و روابط خارجی ایران، نمود عینی کاملی یافته است. بنابراین، اصرار ایران بر بومی شدن علوم و فناوری، ایستادگی در مقابل تحریمها و تهدیدها، تلاش برای ارائه طرحهای توسعهای کشور همچون سند چشمانداز 1404، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و اقتصاد مقاومتی در چارچوب حفظ مؤلفههای هویتی و عزتمندی نظام جمهوری اسلامی است. مقاله حاضر در چارچوب نظریه امنیت هستیشناختی، بیانگر این موضوع است که جمهوری اسلامی ایران، طرحها و الگوهای پیشرفت را در راستای نگرشهای شرافتمندانه، غرور ملی، عزت و افتخار و پرهیز از شرم قلمداد میکند و استمرار مناقشه ایران و غرب در زمینههایی همچون پرونده هستهای و مسائل منطقهای به دلیل تأثیر این فرایندها بر کنترل و جلوگیری از برنامههای توسعهای ایران مطرح میگردد. اینکه جمهوری اسلامی ایران با آگاهی کامل از پیامد تهدیدها و فشارهای بینالمللی، برنامههای اقتصادی خود را با جدیت پیگیری میکند، بیانگر این موضوع است که امنیت هویتیاش بر امنیت فیزیکی ارجحیت دارد.
[Z1]؟
چکیده
بر خلاف دیدگاههای سنتی که در آنها توسعه، مقولهای اقتصادی ارزیابی میشود، در رویکردهای جدید، توسعه حاصل اتخاذ رویکردهای اثربخش در جوامع دانسته میشود و طرفداران آنها معتقدند بنیانهای توسعه، ...
بیشتر
چکیده
بر خلاف دیدگاههای سنتی که در آنها توسعه، مقولهای اقتصادی ارزیابی میشود، در رویکردهای جدید، توسعه حاصل اتخاذ رویکردهای اثربخش در جوامع دانسته میشود و طرفداران آنها معتقدند بنیانهای توسعه، فرهنگی است. در همین حال حکمرانی خوب مجموعه نظریههایی است که از دهه 1980 با هدف توسعه همهجانبه کشورهای در حال توسعه مطرح شده است و بر نقش توأمان دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی در پیشرفت تأکید دارد و تمرکز بر شاخصهایی مانند رهبری، پاسخگویی، کارآمدی، اثربخشی، قانونمحوری، عدالت، برابری و مشارکت سیاسی را عامل اصلی پیشرفت توصیف میکند. در حالی که از سوی دیگر به نظر میرسد جمهوری اسلامی ایران برای صدور انقلاب اسلامی باید بتواند الگویی کارآمد از پیشرفت را به جهانیان ارائه دهد که قابلیت تقلید داشته باشد. عدم الگوسازی دنیوی و نیل به حیات طیبه، این گفتمان را در مقابل گفتمانهای مسلط و متخاصم ناکام خواهد گذاشت. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برای اثربخشی و کارآمدی باید واجد کدام ویژگیهای بنیادین باشد؟ مقاله در پاسخ به پرسش مذکور، ضمن بهرهگیری از آموزههای نظریه حکمرانی خوب میکوشد تضمنهای بنیادین برای ترسیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را تبیین کند.
چکیده
سالخوردگی جمعیت کشور در سالهای آینده، نگاههای بسیاری را به خود جلب خواهد کرد. روند تغییرات جمعیتی کشور به گونهای است که در آینده نزدیک، یک دوره سالخوردگی جمعیت فشرده را پیش رو خواهیم داشت. تعداد ...
بیشتر
چکیده
سالخوردگی جمعیت کشور در سالهای آینده، نگاههای بسیاری را به خود جلب خواهد کرد. روند تغییرات جمعیتی کشور به گونهای است که در آینده نزدیک، یک دوره سالخوردگی جمعیت فشرده را پیش رو خواهیم داشت. تعداد سالمندان به گونه قابل توجهی رشد خواهد یافت و تعداد افراد بالای 60 سال به حدود 30 میلیون نفر خواهد رسید. رشد در گروههای سالمندتر، شدیدتر نیز خواهد بود. هدف پژوهش حاضر، بررسی روند سالخوردگی جمعیت کشور در سالهای آینده تا 1430 با توجه به پیشبینی بخش جمعیت سازمان ملل در سال 2012 است. نتایج بیانگر اجتنابناپذیر بودن سالخوردگی جمعیت کشور در دهههای آینده است. روند رو به رشد سالخوردگی جمعیت حتی با فرض افزایش سطح باروری رخ خواهد دارد. سطوح پایین باروری نیز شدت سالخوردگی را تشدید خواهد کرد. با توجه به فرض متوسط تغییرات باروری که فرض اصلی است، نسبت سالخوردگان از کل جمعیت با روند افزایشی ثابت تا پایان دوره به حدود 30 درصد میرسد. گرچه این عدد، رقم بالایی است، اما روند افزایشی باروری در سطح بالا، مشکلات اقتصادی کشور را با توجه به باری که جمعیت فعال وارد خواهد نمود، تشدید میکند. به عبارت دیگر، فرصت پنجره جمعیتی کشور را محدود خواهد ساخت. تبیین دقیق سالخوردگی جمعیت کشور به تصمیمگیرندگان کمک بسیاری در برنامهریزی خواهد کرد.
چکیده
در مقاله حاضر، با استفاده از نظریه جان اف هات در کتاب «علم و دین: از تعارض تا گفتوگو» رابطه میان دین اسلام و توسعه در آراء اندیشمندان دینی بررسی شده است. به طوری که رویکرد تعارض میان دین و ...
بیشتر
چکیده
در مقاله حاضر، با استفاده از نظریه جان اف هات در کتاب «علم و دین: از تعارض تا گفتوگو» رابطه میان دین اسلام و توسعه در آراء اندیشمندان دینی بررسی شده است. به طوری که رویکرد تعارض میان دین و توسعه در اندیشه سید حسین نصر، رویکرد تمایز در آراء مصطفی ملکیان و رویکرد تکمیل در نوشتههای علی شریعتی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر تلاش کردیم با بهرهگیری از قوتهای هر رویکرد به مشخصههای اولیه مدلی نظری دست یابیم که برای تبیین رابطه دین و توسعه کارآمد باشد. بر اساس یافتههای پژوهش، رویکرد تکمیل بیش از دو رویکرد دیگر در تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، کارآمد است و بنابراین باید مورد توجه قرار گیرد.
چکیده
تلاش برای شناخت راههای بومی رشد و پیشرفت از جمله دغدغههای اساسی جامعه ایرانی در زمان حاضر است. با وجود تلاش در این حوزه، ظاهراً توجه به کنشگر و فاعل انسانی در امر توسعه مغفول واقع شده است. در ...
بیشتر
چکیده
تلاش برای شناخت راههای بومی رشد و پیشرفت از جمله دغدغههای اساسی جامعه ایرانی در زمان حاضر است. با وجود تلاش در این حوزه، ظاهراً توجه به کنشگر و فاعل انسانی در امر توسعه مغفول واقع شده است. در پژوهش حاضر، خصوصیات فردی ایرانی – در دوره مشروطه- در حوزه اقتصاد مورد تأکید قرار گرفته و برای مقایسه و تطبیق این خصائص با اخلاق اقتصادیِ روایت شده توسط ماکس وبر از سایر ادیان به ویژه دین پروتستان تلاش گردیده است. تعاملات انسان با خدا، انسان با انسان، انسان با طبیعت و انسان با اقتصاد در این مطالعه مورد توجه قرار گرفت تا شاید با مقایسه بتوان به توصیف و تبیینی از چراییِ عدم پیدایش «روح سرمایهداری» و عوامل دینی و آیینی تأثیرگذار بر آن به معنای وبری دست یافت. ابزار و روش مورد استفاده در پژوهش حاضر نیز به تبعیت از وبر همان نمونه آرمانی است.
چکیده
با وجود حجم انبوه کتب، مقالات، و یادداشتهای مختلف در تحلیل آثار علمی، فنی، هنری، فلسفی، عرفانی، ادبی، تفسیری، و نظایر اینها، که از دوران شکوفایی و درخشندگی تمدن اسلامی بر جای مانده است، کمتر ...
بیشتر
چکیده
با وجود حجم انبوه کتب، مقالات، و یادداشتهای مختلف در تحلیل آثار علمی، فنی، هنری، فلسفی، عرفانی، ادبی، تفسیری، و نظایر اینها، که از دوران شکوفایی و درخشندگی تمدن اسلامی بر جای مانده است، کمتر میتوان اثری را یافت که میراث برجای مانده را از این دیدگاه بررسی و بخشهای مورد استفاده آن را مشخص کند. به عبارت دیگر، یکی از پرسشهای اساسی آن است که آیا میراث علمی و فنی بر جای مانده از دوران شکوفایی تمدن اسلامی، قابل اعتنا و حتی در عصر جدید قابل استفاده است؟ ادعای پژوهش حاضر این است که نظامهای علمی و فنی، فلسفه علم و صنعت، سنت علمی و حرفهای، و متن و محتوای علوم و فنون، از مواریث ارزشمند تمدن اسلامی است که اگر بخشهایی از آنها با رویکرد جدید مورد تحلیل قرار گیرد، کماکان قابل استفاده هستند. با توجه به گستردگی مطلب، توجه پژوهش حاضر معطوف به علوم طبیعی و فنون مهندسی با تمرکز بر یک حوزه خاص علمی، مانند فیزیک خواهد بود. در این راستا برای معرفی تجارب و یافتههای نگارنده طی دهه اخیر به عنوان صحت مدعای تحلیل تلاش گردیده است.